Sınav Dönemi Beslenme Önerileri
Sınavlarda başarının arttırılmasında beslenmenin rolü azımsanmayacak kadar büyüktür. Sınavlara hazırlanan kişiler özellikle bu dönemde gerek zaman kısıtlılığı nedeniyle gerekse beslenmenin başarıları üzerine etkilerini bilmediklerinden sağlıksız, çabuk ve kolay hazırlanabilen yiyeceklere yönelmektedir. Bu dönemde doğru beslenme özellikle stresi azaltacak, dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu ve uyku halini önleyecektir. Bu nedenlerden dolayı beslenmenin de göz önünde bulundurulması başarının artışında önemli bir etkendir.
Genel anlamda yeterli ve dengeli bir beslenme ve her tür besin grubunu beslenmeye dahil etme başarının anahtarı olacaktır. Üç ana ve iki ya da üç ara öğün tercih etmek kan şekeri dalgalanmalarını önleyecektir. Yine basit şekerli karbonhidrat tüketimi kan şekerinde ani iniş çıkışlara sebep olacağından bunlardan kaçınılmalıdır. Bu dönemde stres nedeniyle azalan serotonin hormonunun şekerli yiyecek tüketimine daha fazla istek uyandırdığının da bilincinde olunmalıdır.
Dikkat dağınıklığının önlenmesinde su tüketimi büyük önem taşır. Normalde de dikkat edilmesi gereken su tüketimi özellikle sınava hazırlık dönemlerinde günlük 2 litrenin altına düşmemelidir.
Araştırmalara göre sabah kahvaltı yapan kişilerin dikkat düzeylerinin ve başarı oranlarının arttığı görülmüştür. Gece uzun süren açlıktan sonra sabah kahvaltının atlanması ya da sağlıksız seçimlerle geçiştirilmesi beynin ihtiyacı olan enerjiyi alamamasına neden olur. Özellikle sınav sabahı kahvaltı yapılması sınav sırasında baş ağrısı ve dikkat dağınıklığını önleyecek, dinçlik sağlayacaktır. Kahvaltıda karbonhidrat olarak çavdar ya da tam buğday ekmeğinden herhangi biri tercih edilebilir. Yine bir karbonhidrat kaynağı olarak taze sıkılmış meyve suları ya da birkaç adet kuru meyve yenilebilir. Protein kaynağı olarak ise süt, peynir ve yumurta en iyi seçimler olacaktır. Bunlara ek olarak zeytin, domates, salata, yeşilliklerden hazırlanmış bir salatayı da kahvaltıya dahil etmek doğru bir seçim olur. Ancak kahvaltıda fazla çay ya da kahve tüketimi kafein seviyelerini artıracağından stres, kalp çarpıntısı ve huzursuzluğa sebep olabilir.
Örnek Kahvaltı Menüsü
Haşlanmış yumurta (demir kaynağı ve örnek protein)
Yarım ya da az yağlı beyaz peynir (Kalsiyum kaynağı ve protein)
Taze sıkılmış meyve suyu ya da kuru meyve (vitaminlerden zengin)
2 adet ceviz içi + 4-5 tane badem ya da 5-6 adet fındık (önemli Magnezyum kaynağı, beyin fonksiyonları için önemli)
Domates/salatalık/ yeşillik söğüş (posa kaynakları)
Tam buğday ya da çavdar ekmeği (B vitaminlerinden zengin; beyin fonksiyonları için önemli)
Sınavdan bir önceki gün dışarı da yemek yenilmemesi de diğer bir dikkat edilmesi gereken konudur. Çünkü dışarıda yemek sindirim, gaz, bağırsak problemlerine ya da zehirlenmelere yol açabilir. Ayrıca daha önce hiç denenmemiş bir besin de tüketilmemelidir. Vücudun o besin için oluşturacağı tepki tahmin edilemez ve bu besinin tüketimi kötü sonuçlar doğurabilir.
Beslenmenin yanında uykunun da önemi büyüktür. Uykusuzluk açlık (ghrelin) ve tokluk (leptin) hormon seviyelerinde değişime sebep olmakla birlikte bir sonraki gün besin alımında artışa sebep olarak kilo artışına yol açmaktadır. Ders çalışmak için gece geç saatlere kadar uyanık kalanların sağlıksız atıştırmalıklara yönelimlerinin arttığını da göstermektedir araştırmalar. Atıştırma olarak cips, kola, çikolata vb. yerine 1 avuç içi badem, ceviz ya da fındık, meyveli yoğurt, tahıllı barlar çok daha sağlıklı seçimler olacaktır.
Sınavdan önceki gece rahat bir uyku için bir fincan bitki çayı ya da bir bardak ılık süt uykuya dalmayı kolaylaştıracaktır. Kuşburnu, papatya, adaçayı, rezene gibi yatıştırıcı etkisi olan çayların her gün tüketimi de stresin azaltılmasında kullanılabilir.
Zihin Açan Besinler
Yaban mersini, beynin kanlanmasını sağlar ve uzun süreli öğrenmede faydalı bir meyvedir.
Avokado, önemli yağ asitlerini içerir ve kısa süreli hafızada önemlidir. Ancak miktarına dikkat edilmelidir. Dörtte biri bir porsiyonu eder.
Havuç, beyin metabolizmasında önemlidir özellikle ezber gerektiren sınavlar öncesi tüketimi önerilir.
Ceviz, fındık ve fıstık içerdiği önemli omega 3 yağ asitleri sayesinde beyin fonksiyonlarının gelişmesinde kullanılabilir. İçerdikleri E vitamini sayesinde stresin azaltılmasına da yardımcıdırlar.
Ananas, içerdiği Mangan elementi sayesinde ezber yeteneğinin gelişmesinde önemlidir.
Kimyon, uçucu yağlar sayesinde sinir sisteminin uyarılması ve dolayısıyla konsantrasyon üzerinde etkilidir.
Süt ve türevleri de içerdiği çinko sayesinde hem iyi bir antioksidandır hem de beyin fonksiyonlarında görevlidir.
Et, balık, süt, koyu yeşil sebzeler ve tahıllarda bulunan B grubu vitaminleri ise sinir sistemi ve beyin metabolizmasında önemlidir.
Baklagiller ve ayçiçeğinde bulunan Magnezyumun antioksidan ve stres karşıtı etkisi de unutulmamalıdır.




